PROCESI EUROPIAN I MIRËKUPTIMIT – ÇELËSI I VETËM I AFRIMIT NË MES TË SHKUPIT DHE SOFJES (Al, Mk, En)

PROCESI EUROPIAN I MIRËKUPTIMIT – ÇELËSI I VETËM I AFRIMIT NË MES TË SHKUPIT DHE SOFJES 

Vend për hezitim dhe humbje kohe nuk ka, prandaj Maqedonia e Veiut dhe Bullgaria duhet sa më parë të bëhen bashkët në përpjekjet për të gjetur një gjuhë të qartë mirëkuptimi, në një proces që do të monitorohej nga BE, Washingtoni dhe OKB.

Shkruan: Prof. dr. Skender ASANI*

Maqedonia e Veriut dhe Bullgaria duhet sa më parë ta rikthejnë agjendën e mirëkuptimit reciprok në një proces politik, i ndihmuar nga Washingtoni, Brukseli dhe OKB,  i cili do t’i largonte mjegullat e historisë nga tryeza e negociatave. Nuk ka zgjidhje të mosmarrëveshjeve me formula historike të shek. 19, për arsye se tani jetojmë në një realitet të ri, politik, social e ekonomik, ku gjeopolitika e re nuk shkon bashkë me hisorinë e vjetër.

Shtetet e rajonit tani kanë arritur t’i përshtaten një harte të re gjeopolitike, pas shpërbërjes së Jugosllavisë dhe sot kemi komplet një realitet të ri. Maqedonia është e pavarur, Kosova gjithashtu, ndërkohë që Bullgaria e Serbia duhet ta pranojnë dhe respektojnë këtë realitet. Por edhe elitat politike në Prishtinë, Beograd, Sofje dhe në Shkup duhet të bëjnë përpjekje maksimale që të lirohen nga grackat e vijave të kuqe që vijnë si pasojë e qasjes historiciste e egocentrike të problemeve.

Në radhë të parë, duhet hequr dorë nga praktika e demoduar e formimit të komisoneve të  historisë, dhe së dyti urgjentisht duhet anuluar rezolutat e Bullagaris dhe Maqedonisë së Veriut, të miratuara kohë më parë nga parlementet e këtyre dy shteteve, e të cilat ishin të motivuara gabimisht nga një frymë retrograde që tani po kërkon largimin e trupave të NATO-s nga kjo pjesë e Ballkanit.

Sofja dhe Shkupi kanë nevojë për proces mirëkuptimi i cili do të ndihmohej nga BE dhe nga Washingtoni, por edhe nga OKB,  ku në qendër të interesimit do të ishte jo e shkuara por e ardhmja e popujve të këtyre dy shteteve.

Rajoni gjeografikisht dhe kulturalisht i takon Evropës dhe Perëndimit në përgjithësi, prandaj Bullgaria dhe Maqedonia e Veriut duhet ta kuptojnë se çdo vonesë e tyre në procesin eurointegrues inkurajon thirrjet absurde për ta larguar NATO-n nga Ballkani.

Kriza e tanishme dhe vringëllima e armëve në kufinjt e Ukrainës, në një të ardhme jo të largët mund të rrëshqet edhe në rajonin e Ballkanit, por kjo do të mund të parandalohej nëse elitat politike në Sofje dhe në Shkup e lexojnë drejt mesazhin kërcënues që vjen nga krijimi i “tampon zonave” nga mosprezenca e trupave të NATO-s dhe nga proceset e vonuara eurointegruese.

Në Maqedoninë e Veriut dhe në Bullgari ka aq frymë të mjaftueshme properendimore, e cila do të shërbente si ventilim të proceseve pozitive për të ardhmen e popujve të këtyre dy vendeve. Çdo qasje tjetër që nuk e ka këtë frymë, do të ishte një kthim prapa, kurse kërcënimi i paqës dhe stabilitetit rajonal mund të bëhet pjesë e manualeve ushtarake të Kremlinit.

Nuk guxojmë  as të mendojmë se jemi aq të paaftë ta kuptojmë se, me këto obstruksione që po bëhen në marrëdhëniet aktuale bullgaro-maqedonase,  në cilin manual duan të na e mbyllin ardhmërinë tonë!

Vend për hezitim dhe humbje kohe nuk ka, prandaj Maqedonia e Veiut dhe Bullgaria duhet sa më parë të bëhen bashkët në përpjekjet për të gjetur një gjuhë të qartë mirëkuptimi, në një proces që do të monitorohej nga BE, Washingtoni dhe OKB.

*Autori është drejtor i INSTITUTIT TË TRASHËGIMISË SHPIRTËORE DHE KULTURORE TË SHQIPTARËVE  në Shkup

*****

ЕВРОПСКИОТ ПРОЦЕС НА РАЗБИРАЊЕ – ЕДИНСТВЕНИОТ КЛУЧ ЗА ПРИСТАП ПОМЕЃУ СКОПЈЕ И СОФИЈА

Нема простор за двоумење и губење време, затоа Македонија и Бугарија треба да соработуваат што е можно поскоро за да најдат јасен јазик за разбирање, во процес кој би бил следен од ЕУ, Вашингтон и ОН.

Пишува: Проф. д-р Скендер АСАНИ *

Северна Македонија и Бугарија што поскоро морат да ја вратат агендата за меѓусебно разбирање на еден политички процес кој би бил потпомогнат од Вашингтон, Брисел и ОН, и кој исто така би ги отстранил маглите на историјата од преговарачката маса. Нема решавање на споровите со историските формули на деветнаесеттиот век., затоа што сега живееме во нова политичка, социјална и економска реалност, каде што новата геополитика не оди заедно со старата историја.

По распадот на Југославија државите од регионот успеаја да се прилагодат на нова геополитичка карта, а денес имаме сосема нова реалност. Македонија е независна, исто иКосово, додека Бугарија и Србија мора да ја прифатат и почитуваат оваа реалност. Но, дури и политичките елити во Приштина, Белград, Софија и Скопје мора да вложат максимални напори да се ослободат од замките на црвените линии кои доаѓаат како резултат на историскиот и егоцентричен пристап кон проблемите.Прво, мора да се напушти застарената практика на формирање комисии за историја, и второ, резолуциите на Бугарија и Северна Македонија, усвоени пред извесно време од парламентите на овие две држави, кои беа погрешно мотивирани од ретроградниот дух кој сега бара повлекување на трупите на НАТО од овој дел на Балканот.

На Софија и на Скопје им е потребен процес на разбирање кој би бил помогнат од ЕУ и Вашингтон, но и од ОН, каде што фокусот нема да биде минатото, туку иднината на народите на овие две земји.Регионот географски и културолошки припаѓа на Европа и на Западот воопшто, така што Бугарија и Северна Македонија мора да разберат дека секое одложување на нивниот процес на европска интеграција поттикнува апсурдни повици за отстранување на НАТО одБалканот.

Сегашната криза и пукотниците на границите на Украина може да се провлечат во балканскиот регион во не толку далечна иднина, но тоа би можело да се спречи доколку политичките елити во Софија и Скопје правилно ја прочитаат заканувачката порака која доаѓа од создавањето на „тампон зони“ поради отсуство на војници на НАТО и задоцнетите евроинтегративни процеси.Во Северна Македонија и Бугарија има доволно прозападен дух, кој би послужил како вентилација на позитивните процеси за иднината на народите на овие две земји. Секој друг пристап што го нема овој дух би бил чекор наназад, а заканата за регионалниот мир и стабилност би можела да стане дел од воените прирачници на Кремлин.

Не се осмелуваме ни да помислиме дека сме толку неспособни да разбереме дека со овие опструкции што се прават во сегашните бугарско-македонски односи, во кој прирачник сакаат да ни ја затворат иднината!Нема простор за двоумење и губење време, затоа Македонија и Бугарија треба да соработуваат што е можно поскоро за да најдат јасен јазик за разбирање, во процес кој бибил следен од ЕУ, Вашингтон и ОН.

* Авторот е директор на ИНСТИТУТОТ ЗА ДУХОВНО И КУЛТУРНО НАСЛЕДСТВО НА АЛБАНЦИТЕ во Скопје

*****

THE EUROPEAN PROCESS OF UNDERSTANDING – THE ONLY KEY THAT APPROACHES SKOPJE AND SOFIA

There is no room for hesitation and waste of time, so Macedonia and Bulgaria should work together as soon as possible to find a clear language of understanding, in a process that would be monitored by the EU, Washington and the UN.

Writes: Prof. dr. Skender ASANI *

North Macedonia and Bulgaria must return the agenda of mutual understanding as soon as possible to a political process, aided by Washington, Brussels and the UN, which would remove the mists of history from the negotiating table. There is no settlement of disputes with historical formulas of the 19 century, because we now live in a new  political, social and economic reality, where the new geopolitics does not go along with the old history.

After the break-up of Yugoslavia the states of the region have now managed to adapt to a new geopolitical map, and today we have a completely new reality. Macedonia is independent, Kosovo as well, while Bulgaria and Serbia must accept and respect this reality. But even the political elites in Pristina, Belgrade, Sofia and Skopje must make every effort to free themselves from the traps of red lines that come as a result of the historicist and egocentric approach to problems.

In the first place, must be abandoned the outdated practice of forming history commissions, and secondly, the resolutions of Bulgaria and North Macedonia, adopted some time ago by the parliaments of these two states, which were wrongly motivated by a retrograde spirit that is now demanding the withdrawal of NATO troops from this part of the Balkans.

Sofia and Skopje need a process of understanding which would be assisted by the EU and Washington, but also by the UN, where the focus would be not the past but the future of the peoples of these two countries.

In general, the region geographically and culturally belongs to Europe and the West, so Bulgaria and North Macedonia must understand that any delay in their EU integration process encourages absurd calls to remove NATO from the Balkans.

The current crisis and the arms race on Ukraine’s borders may slip into the Balkan region in the not-too-distant future, but this could have been prevented if the political elites in Sofia and Skopje read correctly  the threatening message  that comes from the creation of “buffer zones” due to the absence of NATO troops and the delayed European integration processes.

There is enough pro-Western spirit in North Macedonia and Bulgaria, which would serve as a ventilation of positive processes for the future of the peoples of these two countries. Any other approach that does not have this spirit would be a step backwards, and the threat of regional peace and stability could become part of the Kremlin’s military manuals.

We do not even dare to think that we are so incapable of understanding that, with these obstructions being made in the current Bulgarian-Macedonian relations, in which manual they want to close our future to us!

There is no room for hesitation and waste of time, so Macedonia and Bulgaria should work together as soon as possible to find a clear language of understanding, in a process that would be monitored by the EU, Washington and the UN.

* The author is the director of the INSTITUTE OF SPIRITUAL AND CULTURAL HERITAGE OF THE ALBANIANS in Skopje